تحقیق تاثیر فرهنگ و تمدن اسلامی در شکل گیری تمدن مدرن غرب

معرفی مقاله تحقیقاتی بررسی تأثیر فرهنگ و تمدن اسلامی در شکل گیری تمدن مدرن غرب

بخشهایی از متن تحقیق

بر اساس کشفیات باستان شناسی و مطالعات تاریخی، جامعه شرقی و به ویژه منطقه بین النهرین محل ظهور نخستین تمدن بشری و کانون تجمع انسانی است. به همین دلیل و به منظور انتظام بخشیدن به روابط اجتماعی و تهذیب اخلاقی، دین کانون مظهر ادیان الهی و حتی مذاهب غیر آسمانی است جذابیت های اقتصادی، دینی، جغرافیایی و به خصوص شرایط شبه جزیره بودن این منطقه از آغاز شکل گیری؟ نیست موجب گردید که هر قدمی برای دستیابی به این جذابیت ها منطقه را مورد هجوم قرار دهد. این تهاجم موجب گردید که خاورمیانه منطقه ای از نژادها - مذاهب زبانها و خلاصه مجموعه فرهنگی تفکیک ناپذیر شود. اما از میان تهاجم فرهنگ های مهاجم آنچه که خاصیت اثر گذاری و تاثیر پذیری بیشتری درشت فرهنگ غربی بود.

آشنایی اروپا با منطقه خاور نسبت (گر چه این یک اصطلاح قرن نوزدهمی است) و تاثیر متقابل فرهنگی، ناشی از دلایل بسیاری است در جمله قرابت جغرافیایی - منافع مشترک تجاری با محوریت دریای سیاه دریای مدیترانه و خلیج فارس - ادیان ابراهیمی یهودیت و مسیحیت - تشکیل نخستین کلوینهای یونانی در قرن ششم ق.م در دهانه نیل - نخستین برخورد نظامی میان ایران و یونان و سپس روم - تشابه نژادی میان اروپا و ایران (اروپاییان معتقدند که ما شرق را با زرتشت ایران شناختیم) تمام این دلایل قطعاً به دنبال برخوردهای نظامی، روابط تجاری و تأثیرات مذهبی، موجب کنش های فرهنگی میان شرق و غرب و به ویژه پس از ظهور اسلام باعث تأثیر و تأثر فرهنگی بین اسلام و مسیحیت شد. بنابراین منطقه ما از دوره سومریان با اقلام حاشیه مدیترانه ارتباط داشته، اما از دوره یونانیان این ارتباط بیشتر در قالب نظامی - تجاری - سیاسی و مذهبی بوده است.

مهمترین سئوال طرح تحقیق این است که اولاً چگونه و چرا علم و فلسفه یونان به شرق منتقل شد ثانیاً در شرق اسلامی چه برداشت ها و تفاسیر روی علوم یونانی صورت گرفت و چگونه شد که این علوم نتوانست جامعه ما را طرز خفتگی بیدار کند ثالثاً چه عواملی اروپای قرون وسطی را از حالت رکورد و تحجر دینی خلاص کرد و حیاتی دوباره (رنسانس) به او داد و مسلمانان چه اندازه تأثیر در احیاء تمدن اروپا داشته اند.

این طرح تحقیق دارای چهار فصل است:

فصل اول که مدخل و مقدمه ای برای فصول بعدی است. دورنمایی از موقعیت جهانی اسلام و مسیحیت در قرون وسطی را از جنبه های مختلفی علمی - فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ترسیم می نماید. (اصطلاح و دوره هزار ساله قرون وسطی خاص تاریخ اروپاست و قابل نقل برای تمدنهای دیگر نیست). مفاهیم فرهنگ و تمدن،چگونگی شکل گیری تمدن اسلامی و عناصر داخلی و خارجی موثر در آن و نظام فئودالی را مورد توجه قرار می دهد.

فصل دوم تحت عنوان کانونهای تأثیرگذار و پل های ارتباطی شرق و غرب نام گرفته است که به سه موضوع سبيل، اندلس و جنگهای صلیبی پرداخته است.

فصل سوم به روابط فرهنگی، فکری مسلمانان و مسیحیان در قرون وسطی پرداخته شده و اثرات آن تا رنسانس ادامه یافته است. توسط دانشگاهی اسلامی و نقش آن در تأثیر دانشگاههای اروپایی، چگونگی سیر انتقال اندیشه های علمی - فلسفی از جهان اسلام به اروپا - نقل ادبیات - تصوف و عرفان اسلامی و آداب و رسوم و خلق و خوی مسلمانان در اروپا مهمترین مباحثی هستند که در این قسمت به آنها پرداخته شده است.

فصل چهارم به تحقیق و تفحص در علوم تجربی و ریاضی و نقش دانشمندان اسلامی در بسط و تکامل آن علوم و همچنین به راههای نفوذ آثار متفکران اسلامی در غرب پرداخته ایم.

منابع این تحقیق به صورت درون متنی و پاورقی نوشته شده است.

مبانی فرهنگ و تمدن اسلام و مسیحیت در قرون وسطی

شاید دو کلمه فرهنگ و تمدن به ویژه در دو دهه گذشته از پر مصرف ترین کلمات در علوم انسانی و علوم اجتماعی بوده است. از سوی دیگر به دلیل توسعه رشته ها و گرایش های این علوم برداشت های متفاوتی از این دو کلمه شده است. همین امر باعث شده تا هر کس به رغم خود تعریفی از این کلمه ارائه دهد. بنابراین هنوز به تعریف واحد مستقل و جامع که مورد پذیرش همگانی باشد در خصوص فرهنگ و تمدن نرسیده ایم. مثلاً باستان شناسان تمدن را در آثار هنری و باستانی تعریفی می کنند. مورخان آن ر ا میراث یک جامعه می دانند که از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. سیاستمداران تمدن را مجموعه ای از سازمان های اجتماعی می دانند که همزمان به ظهور حکومت و دولت به منظور تامین روابط اجتماعی حفظ انتظام جامعه به وجود آمد. زیرا شرط اول فرهنگ پذیری، جامعه پذیری است. زمانی جامعه شکل گرفت که افرادی به دور هم جمع شدند و تحت نظارت و اداره یک حکومت و دولت زندگی مشترکی را بوجود آوردند. بنابراین جامعه اجتماعی سیاسی است و در چنین شرایطی اصل جامعه پذیری پدیدار می شود.

شکل گیری تمدن اسلامی

دو عامل مهم در شکل گیری تمدن اسلامی نقش اساسی داشتند:

1. منابع داخلی و اصیل

2. منابع و کانونهای خارجی

1- منابع داخلی و اصیل: قرآن و حدیث

منظور از منابع اصیل اسلامی در سرچشمه معرفت و شناخت اسلام یعنی قرآن و حدیث است که نقش به سزایی را در تکوین و ایجاد تمدن اسلامی ایفا نمودند. قرآن و حدیث روی هم رفته منبع همه امور اسلامی در تمام زمینه ها بوده است. به خصوص که این منابع نقش مضاعفی را در ایجاد و پرورش علوم اسلامی داشتند. ...